زیبایی طبیعی و اخلاق در اندیشه کانت

author

  • رضا ماحوزی استادیار فلسفه پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
Abstract:

در نظام فلسفه نقدی، فاهمه قانون‌گذار طبیعت تجربی و عقل قانون‌گذار حیطه آزادی است. اما علی‌رغم این تفکیک، تکالیف اخلاقی وضع شده باید در طبیعت متحقّق شوند. این تکالیف را نمی‌توان در ساحت طبیعت تجربی عملی کرد زیرا تصویر اخیر، پدیداری و بنابراین متعیّن است؛ ازاینرو مناسب اراده آزاد نیست. کانت تصویر ذهنی غایت‌مندانه از جهان، که توسط قوه ذوق زیباشناختی(قوه حکم) تبیین می‌شود را، تأمین کننده نیاز فوق دانسته است. قوه حکم، کثرات اعیان و قانون‌های تجربی ساخته شده توسط فاهمه را در جریان ادراکی آزاد، مورد تأمل قرار داده و با انتزاع صورت‌های محض آن‌ها، و وحدتشان در یک سلسله مراتب ارگانیکی، طبیعت فی‌نفسة زیبایی عرضه می‌دارد که مناسب تحقق تکالیف اخلاقی است. تبیین این امر و معرفی قوه حکم زیباشناختی به‌عنوان قوه واسطه‌گر بین فهم و عقل، اهدافی‌اند که نوشتار حاضر درصدد بیان آن‌ها است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطۀ زیبایی با اخلاق در زیباشناسی کانت

در وهلۀ اول به نظر می‌رسد که کانت درصدد تمایزگذاری جدی میان زیبایی و اخلاق است. این نکته را می‌توان از آنجا استنباط کرد که او در تحلیل امر زیبا بر حسب کیفیت، میان امر مطبوع، امر خیر یا اخلاقی و امر زیبا تمایز قائل می‌شود و اعلام می‌کند که لذت ناشی از امر زیبا نه برای ارضای تمایلات جسمانی ماست (مطبوع) و نه برای رسیدن به هدفی اخلاقی. از سوی دیگر کانت در برخی از فقرات نقد قوۀ حکم از نوعی ارتباط می...

full text

رابطه زیبایی و اخلاق در اندیشه عرفانی

موضوع حُسن یا زیبایی یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در اندیشه‌ی عرفانی است. در همان نگاه نخست به این عنوان، به نظر می‌رسد که واژه‌ی حسن و معادل فارسی آن «نیکویی»، دارای نوعی دلالت اخلاقی است. کلماتی چون احسان و محسن که از مشتقات حسن است، غالباً در حوزه‌ی اخلاقی به کار می‌روند. همین نکته حاکی از آن است که بحث از زیبایی و حسن در عرفان اسلامی نمی‌تواند یک بحث زیباشناختی صرف به‌شمار رود و باید به گو...

full text

رابطۀ زیبایی با اخلاق در زیباشناسی کانت

در وهلۀ اول به نظر می رسد که کانت درصدد تمایزگذاری جدی میان زیبایی و اخلاق است. این نکته را می توان از آنجا استنباط کرد که او در تحلیل امر زیبا بر حسب کیفیت، میان امر مطبوع، امر خیر یا اخلاقی و امر زیبا تمایز قائل می شود و اعلام می کند که لذت ناشی از امر زیبا نه برای ارضای تمایلات جسمانی ماست (مطبوع) و نه برای رسیدن به هدفی اخلاقی. از سوی دیگر کانت در برخی از فقرات نقد قوۀ حکم از نوعی ارتباط می...

full text

نسبت اخلاق و زیبایی شناسی در اندیشه شیلر

شیلر به عنوان یک فیلسوف کانتی بسیاری از عقاید کانت در بحث از زیبایی شناسی را مبنای اندیشه خود می سازد. اما، به نظر می رسد که در بحث از رابطه میان زیبایی و اخلاق شیلر به گونه ای متفاوت عمل می نماید. این مقاله بر آن است تا به مسئله ارتباط میان زیبایی شناسی و اخلاق در اندیشه شیلر بپردازد و به این مسئله اساسی پاسخ دهد که زیبایی و اخلاق در اندیشه این فیلسوفِ شاعر چگونه با همدیگر ارتباط برقرار می نمای...

full text

رابطه زیبایی و اخلاق در اندیشه عرفانی

موضوع حُسن یا زیبایی یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در اندیشه ی عرفانی است. در همان نگاه نخست به این عنوان، به نظر می رسد که واژه ی حسن و معادل فارسی آن «نیکویی»، دارای نوعی دلالت اخلاقی است. کلماتی چون احسان و محسن که از مشتقات حسن است، غالباً در حوزه ی اخلاقی به کار می روند. همین نکته حاکی از آن است که بحث از زیبایی و حسن در عرفان اسلامی نمی تواند یک بحث زیباشناختی صرف به شمار رود و باید به گو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 4

pages  22- 37

publication date 2012-12-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023